ေရြးေကာက္ပြဲႏွစ္

လာမယ့္ ေအာက္တိုဘာ (သို႔မဟုတ္) ႏိုဝင္ဘာလမွာ ဒုတိယအႀကိမ္ အေထြေထြ ေရြးေကာက္ပြဲႀကီး က်င္းပမယ္ဆိုလို႔ ဒီႏွစ္ကို ေရြးေကာက္ပြဲႏွစ္လို႔ ေခၚရပါလိမ့္မယ္။ ဒီေရြးေကာက္ပြဲကို ေစာင့္ၾကည့္သင့္တယ္လို႔ ႏိုင္ငံျခားစာနယ္ဇင္းအခ်ုိ ႔က ေဖာ္ျပပါတယ္။ အရင္ကလည္း ထင္ရွားတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲေတြ ရွိခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲကို လူသိမ်ားပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ NLD ႏိုင္ၿပီး စစ္တပ္တည္ေထာင္တဲ့ တစညပါတီ ရႈံးတာကို စစ္တပ္က လက္မခံႏုိင္လို႔ အႏွစ္ (၂၀) ေက်ာ္ အုပ္ခ်ုပ္ပါတယ္။ ဒီအစဥ္အလာေၾကာင့္ ျပည္ခုိင္ၿဖိဳးပါတီရႈံးရင္ စစ္တပ္က လက္ခံႏိုင္မလားဆိုတာ စဥ္းစားစရာ ျဖစ္ေနပါတယ္။

၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲကို လုပ္ပြဲအျဖစ္ သတ္မွတ္ၿပီး NLD က သပိတ္ေမွာက္ခဲ့ေပမယ့္ ၾကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပြဲမွာ အႏိုင္ရတဲ့အတြက္ NLD ကိုယ္စားလွယ္ (၄၀) ေက်ာ္ လႊတ္ေတာ္ထဲ ေရာက္သြားခဲ့ပါတယ္။ လႊတ္ေတာ္အမတ္ (၅၀) ရာခိုင္ႏႈန္းဟာ ျပည္ခုိင္ၿဖိဳးျဖစ္ၿပီး စစ္တပ္ကိုယ္စားလွယ္က (၂၅) ရာခိုင္ႏႈန္း၊ NLD ကိုယ္စားလွယ္က (၇) ရာခိုင္ႏႈန္းသာ ရွိပါတယ္။ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ကလိမ္ကက်စ္လုပ္မႈ ရွိတယ္ဆိုေပမယ့္ ျပဳျပင္ေရးလုပ္ႏုိင္တဲ့ ဦးသိန္းစိန္အစိုးရကို အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာက ေထာက္ခံလာၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ တရားမွ်တရင္ ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ NLD ႏိုင္လိမ့္မယ္လို႔ ခန္႔မွန္းၾကပါတယ္။

၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ျပည္ခုိင္ၿဖိဳး အႏိုင္ရေအာင္ ႀကိဳတင္မဲကို အသံုးျပဳတဲ့အတြက္ ေရြးေကာက္ပြဲေကာင္မရွင္ကို အယံုအၾကည္နည္းေနပါတယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္ ဥကၠ႒ဟာ စစ္ဗိုလ္ေဟာင္းနဲ႔ ႀကံ့ဖြံ႔ပါတီဝင္ေဟာင္းျဖစ္ၿပီး စစ္အာဏာသိမ္းမႈကို ေထာက္ခံေျပာဆိုတဲ့အတြက္ ဘက္လိုက္မႈရွိမွာကို စုိးရိမ္ေနၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သမာသမတ္ျဖစ္ဖုိ႔ အလြန္အေရးႀကီးပါတယ္။ ပြင့္လင္းျမင္သာၿပီး တရားမွ်တတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲျဖစ္ေအာင္ လုပ္ရမယ္လို႔ သမၼတဦးသိန္းစိန္က မႏွစ္ကေျပာပါတယ္။ သိကၡာမရွိတဲ့ ဘက္လိုက္တဲ့ လူညစ္ႀကိးအျဖစ္ သမိုင္းတြင္မွာကို လက္မခံႏိုင္ဘူးလို႔ ဆုိပါတယ္။ ဦးသိန္းစိန္ေၾကာင့္ ၂၀၁၂ ၾကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပြဲကို မွန္ကန္စြာ က်င္းပႏုိင္တာလို႔ ျမင္ၾကပါတယ္။ အတိုက္အခံပါတီမွာ လုပ္ပိုင္ခြင့္ ဘယ္ေလာက္ရွိတယ္ဆိုတာကိုၾကည့္ၿပီး ေရြးေကာက္ပြဲကို အကဲျဖတ္ႏုိင္ပါတယ္။

စစ္အစိုးရ က်င္းပတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲနဲ႔ ျပဳျပင္ေရးသမား ဦးသိန္းစိန္အစိုးရ က်င္းပတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲ ကြဲျပားျခားနားေၾကာင္း ၂၀၁၂ ၾကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပြဲက သက္ေသျပေနပါတယ္။ ဦးသိန္းစိန္အစိုးရ လက္ထက္မွာ အရင္ကထက္ ပိုမိုလြတ္လပ္ၿပီး အရပ္သားအဖြဲ႔အစည္းေတြ ပိုမုိမ်ားျပားလာတာေၾကာင့္ ျပည္သူလူထု အမ်ားအျပား ပါဝင္ဆင္ႏႊဲလိမ့္မယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ရပါတယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲကို စိတ္ဝင္စားသူမ်ားေလေလ မတ၇ားလုပ္ဖို႔ ခက္ခဲေလေလျဖစ္ၿပီး စိတ္ဝင္စားသူနည္းေလေလ လိမ္လို႔ေကာင္းေလေလ ျဖစ္ပါတယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲ က်င္းပလို႔ ဆင္းရဲျခင္းေပ်ာက္ကင္းမွာ မဟုတ္လို႔ယူဆၿပီး စိတ္ဝင္စားမႈမရွိတာဟာ ဒီမုိကေရစီအတြက္ အလားအလာ မေကာင္းပါဘူး။ ေရြးေကာက္ပြဲဆိုတာ ႏုိင္ငံေရးမွာ ျပည္သူလူထုပါဝင္ႏုိင္တဲ့ အခြင့္အလမ္းျဖစ္တာမို႔ အေလးအနက္ ထားသင့္တယ္လို႔ ျမင္ၾကပါတယ္။

တျပည္လံုး မဲစာရင္း ျပဳစုႏုိင္ေအာင္ စတင္လုပ္ေဆာင္ေနေၾကာင္း သိရပါတယ္။ ဇန္နဝါရီလကုန္မွာ ပထမအဆင့္ၿပီးဖို႔ ရည္ရြယ္ၿပီး မတ္လကုန္မွာ ဒုတိယအဆင့္ ၿပီးစီးႏုိင္လိမ့္မယ္လို႔ သိရပါတယ္။ ေမလကုန္မွာ ေနာက္ဆံုးတတိယအဆင့္ကို ၿပီးစီးႏိုင္လိမ့္မယ္လို႔ ခန္႔မွန္းထားပါတယ္။ မဲစာရင္းဝင္သူသာ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ မဲဆႏၵေပးႏုိင္တာမို႔ မိမိအမည္ မဲစာရင္းမွာ ပါဝင္ဖို႔ အလြန္အေရးႀကီးပါတယ္။ မဲစာရင္းကို ႏုိင္ငံေရးပါတီတုိင္း ရရွိဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ အဂၤလန္မွာဆုိရင္ ကုမၸဏီေတြက မဲစာရင္းကို ဝယ္ယူၿပီး လူတဦးခ်င္းဆီကို ပစၥည္းေၾကာ္ျငာပို႔ေလ့ ရွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ မဲစာရင္းရထားတဲ့ပါတီဟာ မဲဆႏၵရွင္ကို ထိထိေရာက္ေရာက္ စည္းရံုးသိမ္းသြင္းႏုိင္တဲ့ အေျခအေနမွာ ရွိပါတယ္။ မဲဝယ္ခ်င္တဲ့ပါတီဟာ မဲစာရင္းကိုၾကည့္ၿပီး တဦးခ်င္းကို လက္ေဆာင္ေပးညပီး စည္းရံုးတာမ်ဳိးလည္း ရွိႏိုင္ပါတယ္။

၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲကို ဒီမုိကေရစီနည္းအတိုင္း က်င္းပႏုိင္ေရးအတြက္ Carter Center က ကူညီပါလိမ့္မယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ ေအာက္တိုဘာလမွာ အေမရိကန္သမၼတေဟာင္း ဂ်င္မီကာတာ လာစဥ္က ကတိျပဳခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ႏုိ္ဝင္ဘာလမွာ သမၼတအိုဘားမား လာတဲ့အခါမွာ တရားမွ်တလြတ္လပ္တဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲက်င္းပေရးနဲ႔ အေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ေရးတို႔ကို အဓိကထား တုိက္တြန္းသြားပါတယ္။ အရပ္သားအဖြဲ႔ (၂၁) ဖြဲ႔ ပါဝင္တဲ့ ျမန္မာႏုိင္ငံ မဲရံုေစာင့္ၾကည့္ေရးကြန္ရက္ ကလည္း မဲစာရင္း၊ မဲရံုေစာင့္ၾကည့္မႈ၊ မဲေရတြက္မႈ စတာေတြမွာ ပါဝင္ဖို႔ အလားအလာရွိပါတယ္။ စစ္အစိုးရေခတ္က မၾကာခဏ အဖမ္းခံခဲ့ရတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး ျမွင့္တင္ေရးအဖြဲ႔ကလည္း ေရြးေကာက္ပြဲပညာေပးလုပ္ငန္းမွာ ပါဝင္ေနပါတယ္။

လြန္ခဲ့တဲ့ ေမလက ဇူလိုင္လအထိ ရန္ကုန္က အလံုၿမိဳ ႔နယ္၊ ခ်င္းျပည္နယ္ တီးတိန္ၿမိဳ ႔နယ္နဲ႔ ျမစ္ႀကီးနားၿမိဳ ႔နယ္ေတြမွာ ေရွ ႔ေျပးမဲစာရင္း စမ္းသပ္ေကာက္ယူတဲ့အခါ အရပ္သားအဖြဲ႔အစည္းေတြ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ခဲ့ေၾကာင္း သိရပါတယ္။ ေရွ ႔ေျပးစမ္းသပ္ပြဲမွာ ေတြ႔ရတဲ့အားနည္းခ်က္ကို ျပင္ဆင္ဖို႔ အခ်ိန္ရတာမို႔ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲနဲ႔ ကြာျခားမွာ ေသခ်ာပါတယ္။ ထူးျခားခ်က္ကေတာ့ ပုဂၢလိက စာနယ္ဇင္းရွိေနတဲ့အတြက္ ကလိမ္ကက်စ္လုပ္မႈကို ေဖာ္ထုတ္ႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေရြးေကာက္ပြဲႏွစ္မွာ သတင္းမီဒိယာ လြတ္လပ္မႈဟာ အထူးအေရးႀကီးပါတယ္။

ဦးေအာင္ခင္, ေက်ာ္ေက်ာ္သိန္း / ဗီြအုိေအ (ျမန္မာပုိင္း)
http://burmese.voanews.com/content/weekly-analysis-2015-election-year/2582005.html