အပစ္ရပ္ၿပီးေနာက္ပုိင္း လူ႔အခြင့္ေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈမ်ား အသြင္ေျပာင္းျဖစ္ေပၚ

 အစိုးရနဲ႔ ကရင္အမ်ဳိးသား အစည္းအရုံး (ေကအန္ယူ) တို႔ အပစ္အခတ္ရပ္စဲၿပီး ကာလေနာက္ပိုင္းမွာ  ျမန္မာျပည္ေရွ႕ေတာင္ဘက္ပိုင္းမွာ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြဟာ ပံုစံတမ်ဳိးေျပာင္းၿပီး ျဖစ္ပြားေနတယ္လို႔ ကရင္လူ႔အခြင့္အေရး အဖြဲ႔တခုက ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆို လိုက္ပါတယ္။

ကရင္လူ႔အခြင့္အေရးအဖြဲ႔ (KHRG) က မေန႔ကထုတ္တဲ့ အစီရင္ခံစာမွာ  အပစ္အခတ္ရပ္စဲခဲ့ၿပီးတဲ့ ၂၀၁၂ ခုနွစ္ ေနာက္ပိုင္းမွာလည္း လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြ ရွိေနတယ္လို႔ တင္ျပထားပါတယ္။

အစီရင္ခံစာထဲမွာ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး မတိုင္ခင္က ျဖစ္ေနတဲ့၊ လက္ရွိ ဆက္လက္ျဖစ္ပြားေနတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈ ပံုစံေတြအပါအ၀င္ ပုံစံသစ္နဲ႔ ဆက္လက္ျဖစ္ပြားေနတဲ့ ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြ ပါ၀င္ေနတယ္လုိ႔ ကရင္လူ႔အခြင့္အေရးအဖြဲ႔မွ မူ၀ါဒပိုင္းဆိုင္ရာ စည္းရံုးလႈံ႔ေဆာ္ေရး စီမံအုပ္ခ်ဳပ္မႈ ေနာ္ခူးခူးဂ်ဴးက ေျပာပါတယ္။

“အပစ္အခတ္ရပ္စဲၿပီး ေနာက္ပိုင္းမွာ ရြာေတြကို တိုက္ခိုက္တဲ့ အပစ္အခတ္နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြ ေလ်ာ့ပါးသြားတာ ေတြ႔ရတယ္။ တၿပိဳင္နက္တည္းမွာ ပံုစံသစ္နဲ႔ ေျပာင္းလဲ ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ အထူးသျဖင့္ကေတာ့ ေျမယာသိမ္းပိုက္မႈေတြ၊ ေနာက္ မူးယစ္ေဆး၀ါး ကိစၥေတြ၊ အဓမၼ အခြန္ေကာက္ခံမႈေတြ၊ ေငြေၾကးေတာင္းတဲ့ ကိစၥေတြ ဒီကိစၥေတြ အမ်ားဆံုး ျပန္လည္ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ ကိစၥေတြေပါ့။ အျခားအေၾကာင္းအရာေတြလည္း ျဖစ္ေပၚပါတယ္။”

အဲ့ဒီအစီရင္ခံစာပါ လူ႔အခြင့္ေရးခ်ိဳးေဖာက္ခံရမႈေတြကို  ဘားအံ၊ ဒူးပလာယာ၊ ဖာပြန္၊ ထား၀ယ္၊ မေကြး၊ ေညာင္ေလးပင္၊ ေတာင္ငူနဲ႔ သထံု စတဲ့ေဒသေတြမွာ ေကာက္ယူထားတာ ျဖစ္ၿပီး လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔အစည္းေတြ အပါအ၀င္ တပ္မေတာ္နယ္ျခားေစာင့္တပ္ရဲ႕ ေျမယာ သိမ္းဆည္းမႈေတြ၊ မူးယစ္ေဆး၀ါးမႈေတြ စတဲ့အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြ အမ်ားဆံုးျဖစ္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

အပစ္အခတ္ရပ္စဲၿပီးေနာက္မွာ  တိုက္ပြဲေတြေၾကာင့္ လူ႔အခြင့္ေရးထိခိုက္တာမ်ိဳး ေလွ်ာ့က်သြားတာမ်ိဳးေတြ ရွိလာပါတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

တိုးတက္ေျပာင္းလဲလာတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရးအေျခအေနေတြကုိလည္း အသိအမွတ္ ျပဳတယ္လို႔ မခူးခူးဂ်ဴးက ေျပာပါတယ္။

“တိုးတတ္ေျပာင္းလဲလာတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရးအေျခအေနေတြကို က်မတို႔အေနနဲ႔ အသိအမွတ္ျပဳပါတယ္။ အခုလက္ရွိ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္စဥ္နဲ႔ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးဟာလည္း ေဒသခံေတြအတြက္ အက်ဳိးသက္ေရာက္မႈရွိပါတယ္။ အဲဒီလိုပဲ တဖက္မွာ ေဒသခံေတြရဲ႕ စိုးရိမ္မႈ သေဘာထားအျမင္ေတြ ဆက္လက္ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြကို ေသခ်ာ သိနားလည္ၿပီးေတာ့ ကရင္ျပည္နယ္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ မူ၀ါဒပိုင္းဆိုင္ရာမွာ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်တဲ့အခါမွာ ေဒသခံေတြရဲ႕ သေဘာထား၊ ဦးစားေပးမႈ ေတြကို ေဆာင္ရြက္ေပးသြားဖို႔အတြက္ အစီရင္ခံစာအားျဖင့္လည္း တိုက္တြန္းထားပါတယ္။”

အစီရင္ခံစာကိုလည္း အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးနဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္ေတြမွာ ပါ၀င္ပတ္သက္သူေတြနဲ႔ အဖြဲ႔အစည္းေတြ၊ အစိုးရနဲ႔ ကရင္အမ်ိဳးသားအစည္းအရံုး ေခါင္းေဆာင္ပိုင္းေတြကိုလည္း တင္ျပသြားဖို႔ ရွိေနပါတယ္။

 By သာႏိုးေ၀ (ဒီဗီြဘီ)

ဓာတ္ပံု – KHRG