ျမန္မာ့ဒီမုိကေရစီေခါင္းေဆာင္
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္သည္ သေဘာထား ကြဲလြဲမႈႏွင့္ လြတ္လပ္မႈအေၾကာင္း
ေဟာေျပာခ်က္ ႏွစ္ရပ္ကို ဘီဘီစီ အဂၤလိပ္ပိုင္းအစီအစဥ္မွ ဇြန္လ ၂၈ ရက္ေန႔တြင္ေဟာေျပာမည္ျဖစ္သည္။
ဘီဘီစီ၏ အဆိုအရ ယင္းသည္ လြန္ခဲ့ေသာႏွစ္အတြင္း ျဖစ္ပြါးခဲ့ေသာ ကမၻာ့ အေရးအခင္းမ်ားကို
ေပၚလြင္ထင္ဟပ္ေစသည့္ “လြတ္လပ္ေရးကို ရယူျခင္း” ဆိုသည့္ ပိုမိုက်ယ္ပ်ံ႕ေသာ အစီအစဥ္၏ အစိတ္အပိုင္းတရပ္ ျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။
ႏွစ္စဥ္ထုတ္လႊင့္သည့္ ရိသ္ ေဟာေျပာခ်က္မ်ား (Reith Lectures) ၂ဝ၁၁ ခုႏွစ္ အစီအစဥ္၏ အစိတ္အပိုင္းတရပ္လည္း ျဖစ္သည္။
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္သည္ ၂ဝ၁ဝ ခုႏွစ္ႏိုဝင္ဘာလတြင္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ရွိေနအိမ္ အက်ယ္ခ်ဳပ္မွ လြတ္ေျမာက္လာခဲ့သည္။
ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီေခါင္းေဆာင္သည္ ဘီဘီစီ ပရိသတ္တဦးလည္း ျဖစ္သည္။ “က်မ ေနအိမ္မွာ အက်ယ္ခ်ဳပ္ က်ေနတုန္းက က်မကို စကားေျပာေနတာ ဘီဘီစီပါပဲ၊ ဒီေတာ့ က်မလဲနားေထာင္ေနတာေပါ့” ဟု သူက ဘီဘီစီကို ေျပာခဲ့သည္။
ေသာၾကာေန႔က ဘီဘီစီ၏ ထုတ္ေဖာ္ ေျပာဆိုခ်က္အရ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ ပထမေဟာေျပာခ်က္သည္ ဒီမုိကေရစီေရးအတြက္ လႈပ္ရွား တိုက္ပြဲဝင္ေနရာမွ သူရရွိခဲ့ေသာ အေတြ႔အၾကံဳမ်ားကို အေျခခံ ေျပာၾကားမည္ျဖစ္ကာ သေဘာထား ကြဲလြဲမႈအေပၚ သူ၏ အယူအဆႏွင့္ သေဘာေပါက္မႈတို႔ကို စူးစမ္းေလ့လာ တင္ျပသြားမည္ ျဖစ္သည္။
ဒုတိယေဟာေျပာခ်က္တြင္မူ ဒီမိုကေရစီအေပၚ အယူအဆ သေဘာထား၊ အာဏာရွင္ ႏိုင္ငံမ်ားအေပၚ ႏိုင္ငံတကာ အသိုင္းအဝိုင္း၏ တာဝန္ရွိမႈ စသည္တုိ႔ကို မၾကာေသးမီကျဖစ္ခဲ့ေသာ အေရွ႕အလယ္ပိုင္း အေရးခင္းမ်ားကို ရည္ၫႊန္းကိုးကား ေျပာဆိုမည္ ျဖစ္သည္။
အဆိုပါ ေဟာေျပာခ်က္မ်ား ေျပာၾကားရာတြင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ၿဗိတိသွ် သူလွ်ဳိ အဖြဲ႔အစည္း အႀကီးအကဲေဟာင္းႏွင့္ စင္ျမင့္ေပၚတြင္ အတူရွိေနမည္ ျဖစ္သည္။
အေမရိကန္ႏိုင္ငံတြင္ ျဖစ္ခဲ့ေသာ ၉⁄၁၁ တို္က္ခိုက္မႈႀကီး ၁ဝ ႏွစ္ျပည့္ အထိမ္းအမွတ္အျဖစ္ ထုိအျဖစ္အပ်က္အေပၚ သူမ၏ သီးသန္႔အျမင္႐ႈ႕ေထာင့္၊ ကမၻာ လံုးဆိုင္ရာ ထိခိုက္သက္ေရာက္မႈမ်ား၊ ဂယက္႐ိုက္ခတ္မႈမ်ား စသည္တုိ႔ကို ၿဗိတိသွ် သူလွ်ဳိအဖြဲ႔ အႀကီးအကဲ အီလိုင္ဇာမက္နင္ဂမ္ဘူးလား (Eliza Manningham-Buller) က ေဟာေျပာမည္
ျဖစ္သည္။
လံုၿခံဳေရးႏွင့္ ေထာက္လွမ္းေရး အဖြဲ႔အစည္းမ်ား၏ အခန္းက႑၊ လြတ္လပ္မႈအေပၚ ၿခိမ္းေျခာက္မႈမ်ားကို က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႕ ေလ့လာသံုးသပ္ခ်က္မ်ား၊ အဆုိပါ ၿခိမ္းေျခာက္မႈမ်ားကို ျပန္လည္ တံု႔ျပန္ႏိုင္မည့္ နည္းလမ္း စသည္တို႔ကိုလည္း ထည့္သြင္း ေဟာေျပာသြားမည္။
အီလိုင္ဇာမက္နင္ဂမ္ဘူးလား သည္ ၿဗိတိသွ် လံုၿခံဳေရး အဖြဲ႔အစည္းျဖစ္ေသာ MI5 ၏ ၫႊန္ၾကားေရးမႈးခ်ဳပ္အျဖစ္ ၂ဝဝ၂ ခုႏွစ္ေအာက္တိုဘာလမွ ၂ဝဝ၇ ခုႏွစ္ဧၿပီလ အနားယူခ်ိန္အထိ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ခဲ့သည္။
ရိသ္ ေဟာေျပာခ်က္မ်ားမွာ သာမန္အားျဖင့္ ပရိသတ္ေရွ႕တြင္ လူကိုယ္တိုင္ ေဟာေျပာရျခင္း ျဖစ္ေသာ္လည္း ႁခြင္းခ်က္အေနျဖင့္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ ေဟာေျပာခ်က္ကိုမူ ယခုအပတ္အတြင္း ျမန္မာျပည္သို႔ လာေရာက္၍ ႀကိဳတင္႐ိုက္ ကူးထားမည္ ျဖစ္သည္။
အဆိုပါ ရိသ္ ေဟာေျပာခ်က္မ်ားကို “အေတြးအေခၚကို လံႈ႔ေဆာ္ေပးျခင္းႏွင့္ အသိဉာဏ္ကို ျဖည့္ဆည္းေပးျခင္း” တုိ႔အတြက္ စီစဥ္တင္ဆက္ခဲ့ျခင္းျဖစ္ၿပီး ဘီဘီစီ ၏ ပထမဆံုး ၫႊန္ၾကားေရးမႈးခ်ဳပ္ျဖစ္သူ ေလာ့ဒ္ရိသ္ကို ဂုဏ္ျပဳသည့္အေနျဖင့္ ထိုသို႔ အမည္ေပးထားျခင္း ျဖစ္သည္။ ပထမဆံုး ေဟာေျပာမႈမ်ားကို ဤအစီအစဥ္မွ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္အတြင္း စတင္ထုတ္လႊင့္ခဲ့သည္။